Don’t worry, we don’t collect your “Data” we only collect “MetaData”

Αυτή είναι η φράση που επανέλαβε δημόσια ο Πρόεδρος των Η.Π.Α αναπαράγοντας την φράση κάποιων υψηλόβαθμων στελεχών της NSA, ενώ είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο Snowden στα μέσα του Ιουνίου 2013. Αυτή η φράση, που ίσως πολλοί αγνοούν την σημασία, της δείχνει απλά την σύγχρονη και γενικευμένη μορφή της παρακολούθησης. Μιας παρακολούθησης που δεν περιορίζεται στην συλλογή δεδομένων κάποιων κατά τα νομικώς λεγόμενα “εγκληματιών” άλλα την αποθήκευση απεριόριστου όγκου δεδομένων για όλους μας, που αφορά όλες τις πλευρές της ζωής μας όπως το τι ψωνίζουμε, ποιος είναι ο κοινωνικός μας περίγυρος, ποιο είναι το καθημερινό μας πρόγραμμα, τα ιατρικά, τραπεζικά στοιχεία μας κ.α. Ακολουθούν δυο άρθρα δημοσιευμένα σε περιοδικά και εφημερίδες του εξωτερικού, σε περίπτωση που το άρθρο λόγω της μετάφρασης στερείται συνοχής δεν έχετε παρά να διαβάσετε το γνήσιο αγγλικό άρθρο που παρατίθεται κάθε φορά στην αρχή…

Άρθρο από τον John Naughton στην ηλεκτρονική έκδοση της The guardian δημοσιευμένο την Παρασκευή 21 Ιουνίου 2013. (αυθεντικό άρθρο)

obamaΓια να μας θυμούνται μετά θάνατον”, έγραψε ο Hazlitt, “δεν είναι παρά η ταπεινή ανταπόδοση του ότι αντιμετωπιζόμαστε με περιφρόνηση, κατά την διάρκεια της Ζωής μας.” φράση που χαρακτηρίζει εύστοχα την στάση του Πρόεδρου “George W” Obama στο ζήτημα των τηλεφωνικών υποκλοπών από την NSA. Το γεγονός ότι, για τα τελευταία επτά χρόνια η NSA συνέλεγε στοιχεία από κάθε τηλεφωνική κλήση που πραγματοποιούνταν στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς να υπάρχει ένταλμα, δεν πτόησε τον Obama να τονίσει με έμφαση, ότι παρόλα αυτά δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για τους Αμερικανούς πολίτες. Μάλιστα υποστήριξε με σθένος “Κανείς δεν ακούει τις τηλεφωνικές σας κλήσεις”. Η σκυτάλη στη συνέχεια πέρασε στην Dianne Feinstein, πρόεδρο της Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας, η οποία προσπάθησε για άλλη μια φορά να θολώσει το τοπίο λέγοντας: “Αυτά είναι μόνο μεταδεδομένα (metadata), δεν περιλαμβάνεται στις βάσεις δεδομένων το περιεχόμενο των κλήσεων

Σε αυτό το σημείο η πρώτη σκέψη στο μυαλό κάποιου είναι: Για πόσο ηλίθιους μας περνάνε; Φυσικά δεν υπάρχει περιεχόμενο που περιλαμβάνεται στις υποκλοπές, για τον απλούστατο λόγο ότι το περιεχόμενο είναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθηθεί μαζικά με βάση την υπάρχουσα τεχνολογία επιτήρησης. Πρώτον, θα πρέπει κάποιος να ακούσει τα άπειρα δεδομένα των ηχογραφήσεων, που απαιτεί πολλούς ανθρώπους (διότι ακόμη και σήμερα, οι υπολογιστές δεν είναι σχεδιασμένοι στην κατανόηση καθημερινής συνομιλίας) και απαιτεί πολύ χρόνο. Και παρόλο που η γερουσιαστής Feinstein εκ παραδρομής ανέφερε ότι το FBI απασχολεί ήδη 10.000 άτομα “που ασχολούνται με συλλογή πληροφοριών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας”, ακόμη συγκριτικά και με την περιβόητη Stasi δεν υπάρχει καμία σχέση με τα άπειρα δεδομένα φωνής που η Verizon (πάροχος υπηρεσιών τηλεφωνίας και ίντερνετ στις ΗΠΑ) θα έπρεπε να συλλέξει και να αναλύσει…

Έτσι, με βάση την υπάρχουσα τεχνολογία, το περιεχόμενο δεν είναι το πιο σημαντικό. Είναι τα μεταδεδομένα (metadata) – το ιστορικό κλήσεων που δείχνουν ποιος κάλεσε ποιον, από την οποία γεωγραφική τοποθεσία και για πόσο χρονικό διάστημα, αυτό που οι μυστικές υπηρεσίες πραγματικά θέλουν. Γιατί ; Διότι αυτό είναι εύκολα επεξεργάσιμο από τους υπολογιστές, και ως εκ τούτου μπορούν τα δεδομένα να κατηγοριοποιηθούν και μετά εκ νέου να αναζητηθούν όταν αυτό είναι αναγκαίο. Φανταστείτε, για μια στιγμή, ότι είστε ένας υπάλληλος της NSA στο Fort Meade στο Maryland. Έχετε έναν αριθμό surveillanceτηλεφώνου από κάποιον που θεωρεί η Υπηρεσία ως δυνητικά «ενδιαφέρων». Πληκτρολογήστε τον αριθμό του στο πεδίο αναζήτησης και κατευθείαν εμφανίζεται μια λίστα με κάθε τηλεφωνική συσκευή που έχει ποτέ κληθεί από αυτόν τον αριθμό, ή έχει καλέσει αυτόν. Μετά από αυτό, είναι ένα θέμα δευτερολέπτων πριν να έχετε ένα γράφημα του δικτύου δευτέρου, τρίτου και τέταρτου βαθμού συνδέσεων με τον αρχικό αυτόν αριθμό. Κάντε αντιστοίχηση των δεδομένων με ηλεκτρονικούς καταλόγους για να πάρετε τα ονόματα και τις διευθύνσεις των εμπλεκομένων στο γράφημα, στην συνέχεια να αποκτήσετε μια μυστική άδεια από το δικαστήριο (το οποίο έχει 11 ομοσπονδιακούς δικαστές, έτσι ώστε να μπορεί να καθίσει να εξετάσει κάθε υπόθεση όλο το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα), μετά θέστε σε λειτουργία το σύστημα Prism που θα κάνει εξειδικευμένες αναζητήσεις στο Facebook και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μετά φτιάξτε καφέ, ενώ περιμένετε τα αποτελέσματα. Επαναλάβετε τη διαδικασία με τις προκύπτουσες λίστες επαφών και – μπίνγκο! – Έχετε ένα πρόγραμμα μαζικής παρακολούθησης τόσο καλό που ακόμα και ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα μπορούσε να θέσει σε λειτουργία. Και με αυτό τον τρόπο ποτέ δεν χρειάζεται να λερώσετε τα χέρια σας – ή την συνείδησή σας – με αυτό το πολύτιμο “περιεχόμενο” των συνομιλιών, για το οποίο σκοτίζονται τόσο οι υπέρμαχοι των πολιτικών ελευθεριών…

Αλήθεια οι άνθρωποι πιστεύουν “αυτή την χαζή ιστορία με τα metadata;” Αν πράγματι το κάνουν, η εξήγησή μου είναι ότι αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορούν να αναλογιστούν, το πόσο η ασύρματη τεχνολογία έχει εισχωρήσει στις ζωές μας ή την ποσότητα των δεδομένων που υπηρεσίες όπως η NSA συλλέγουν εδώ και καιρό. Οι περισσότεροι άνθρωποι σίγουρα ίσως νιώσουν άβολα αν μάθαιναν σε τι βαθμό θα μπορούσε να περιγράψει τις ζωές τους ο πάροχος κινητής τηλεφωνίας τους αν αυτό χρειαζόταν. Ίσως να μπορούσε να μαντέψει ακόμα και πότε ξεπερνούσαν το όριο ταχύτητας με το αυτοκίνητό τους. Πριν από τέσσερα χρόνια ο Malte Spitz ένας Γερμανός πολιτικός του κόμματος των Πρασίνων, έκανε αγωγή στην Deutsche Telekom για να παραλάβει τα δεδομένα κλήσεων του από τους προηγούμενους έξι μήνες και στη συνέχεια τα έθεσε στην διάθεση της εφημερίδας Zeit Online. Η εφημερίδα στη συνέχεια, παρουσίασε ό,τι κάθε αξιοπρεπή και λειτουργική υπηρεσία σαν την NSA θα μπορούσε να κάνει : να συνδυάσει δεδομένα γεωγραφικής θέσης του τηλεφώνου(geolocation) με πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του ως πολιτικός – Twitter feeds, αναρτήσεις σε blog και ιστοσελίδες – για να δημιουργήσει τελικά ένα εξαιρετικό γράφημα μιας μέρας της ζωής του.

Είναι αυτή η αποκαλυπτική δύναμη που επιτρέπει στα metadata να εκθέσουν για τον στόχο πολύ περισσότερα από ότι ο ίδιος ο στόχος θα μπορούσε να πει για τον εαυτό του. Τα metadata, λέει ο Matt Blaze, ένας ερευνητής κρυπτανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβανία, είναι το περιβάλλον που μας περιγράφει.  Μπορεί να αποκαλύψει για εμάς – σαν άτομα και σαν μέλη μιας ομάδας – πολύ περισσότερα από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε εμείς οι ίδιοι για να περιγράψουμε τον εαυτό μας. Το περιβάλλον αυτό δίνει την δυνατότητα μιας εκ βαθέως ανάλυσης του ποιοι είμαστε και ποιες είναι οι μεταξύ μας σχέσεις οι οποίες πολλές φορές μπορεί να μην είναι τόσο εμφανείς. Ένα πλήρες σύνολο καταγεγραμμένων κλήσεων για μια ολόκληρη χώρα είναι σίγουρα ένα δείγμα τού όχι μόνο πώς το εκάστοτε τηλέφωνο χρησιμοποιείται, άλλα σε συνδυασμό με σύγχρονο λογισμικό, τη σημασία που έχει ο ένας για τον άλλο, τα ενδιαφέροντά μας, τις αξίες και τους διάφορους ρόλους που παίζουμε. Έτσι τελικά, ακόμη και αν ποτέ η NSA δεν “ακούσει” ούτε μια ενιαία τηλεφωνική συνομιλία, θα εξακολουθεί να είναι σε θέση να χτίσει ότι o Blaze αποκαλεί «μια εθνική βάση δεδομένων συσχέτισης» .

Άρθρο από τον Mike Masnick δημοσιευμένο στις 8 Ιουλίου 2013

Μετά από τις αποκαλύψεις σχετικά με τις μεθόδους επιτήρησης της NSA, έχει προκύψει παραδόξως μια ομάδα υπερασπιστών του προγράμματος παρακολούθησης που ισχυρίζονται ότι τα δεδομένα που συλλέγονται είναι απλά μεταδεδομένα – “Its just metadata”. Αυτό είναι λάθος σε διάφορα επίπεδα. Πρώτα απ’ όλα, μόνο λίγα από τα προγράμματα που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας από τις αποκαλύψεις του Snowden αφορούν μόνο metadata. Τα από πολλούς λεγόμενα “business record data” είναι metadata, αλλά χρησιμοποιώντας άλλο λογισμικό όπως το PRISM, μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν ακόμη και πραγματικό περιεχόμενο. Αλλά, ακόμα κι αν μιλάγαμε μόνο για metadata, η ιδέα ότι τα metadata δεν είναι σημαντική υπόθεση, και ότι οι άνθρωποι δεν έχουν να ανησυχούν για τίποτα το οποίο σχετίζεται με metadata είναι απλά γελοία για όποιον γνωρίζει έστω και το παραμικρό για τα metadata. Στην πραγματικότητα, όποιος ισχυρίζεται ότι “είναι απλά metadata”, σε μια προσπάθεια να υποβαθμίσει την υπόθεση το μόνο που καταφέρνει να αποδείξει είναι ότι ξέρει ελάχιστα για το τι είναι τα metadata. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά παραδείγματα που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Μόλις πριν από λίγους μήνες, το επιστημονικό περιοδικό Nature δημοσίευσε μια μελέτη για το πώς ελάχιστα metadata μπορούν να αποκαλύψουν πολλά πράγματα, με τίτλο “Unique in the Crowd: Τα όρια της ιδιωτικής ζωής της ανθρώπινης κινητικότητας” του Yves – Alexandre de Montjoye , Cesar Α. Hidalgo , Michel Verleysen και Vincent D. Blondel. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι τα metadata αποκαλύπτουν ένα τεράστιο σύνολο από πληροφορίες.

Aκόμη και ασαφή σύνολα μεταδεδομένων δε παρέχουν σχεδόν καμία ανωνυμία :

Ένα σύνολο ανώνυμων δεδομένων δεν περιέχει όνομα, διεύθυνση κατοικίας, αριθμό τηλεφώνου ή άλλα εμφανή αναγνωριστικά κάποιου ατόμου. Ωστόσο, εάν τα πρότυπα του ατόμου είναι αρκετά μοναδικά, άλλα δεδομένα ενδέχεται να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συνδέσουν τα αρχικά δεδομένα μοναδικά με ένα άτομο. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη, μια ιατρική βάση δεδομένων κατάφεραν με επιτυχία να την αντιστοιχίσουν με μια λίστα με ψηφοφόρους και έτσι τελικά αποκαλύψουν το αρχείο υγείας του κυβερνήτη της Μασαχουσέτης. Σε μια άλλη περίπτωση, τα δεδομένα ενός κινητού τηλεφώνου κατάφεραν να τα συνδυάσουν με τα top locations χρηστών. Τέλος, μέρος του συνόλου των δεδομένων Netflix challenge κατάφεραν να τα συνδυάσουν με πληροφορίες από την διαδικτυακή βάση ταινιών – internet movie database και να εξάγουν διάφορα χρήσιμα συμπεράσματα.

Συμπερασματικά, ο ευρύς όγκος δεδομένων κινητικότητας, η μοναδικότητα της ανθρώπινης κινητικότητας και οι πληροφορίες που μπορούν να συναχθούν από αυτές τονίζουν τη σημασία της κατανόησης των ορίων της ιδιωτικής ζωής της ανθρώπινης κινητικότητας (τα δεδομένα του πού βρίσκεται ένας άνθρωπος μια χρονική στιγμή για μεγάλο χρονικό διάστημα). Θα δείξουμε ότι η μοναδικότητα της ανθρώπινης κινητικότητας είναι υψηλή και ότι οι βάσεις δεδομένων της κινητικότητας είναι πιθανό να είναι περαιτέρω αναγνωρίσιμες με πληροφορίες μόνο για τοποθεσίες. Τέλος, δείχνουμε ότι ένας μαθηματικός τύπος καθορίζει τη μοναδικότητα των ιχνών κινητικότητας παρέχοντας μαθηματικά όρια για την προστασία της ιδιωτικότητας των δεδομένων κινητικότητας. Η μοναδικότητα των διαδρομών μπορεί να μειωθεί σύμφωνα με μια συνάρτηση δύναμης με έναν εκθέτη που αυξάνει γραμμικά με τον αριθμό των γνωστών χωροχρονικών σημείων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και ασαφή σύνολα δεδομένων παρέχουν μικρή ανωνυμία .

Μερικά από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν δείχνουν πόσο εύκολο είναι να παρακολουθηθούν τα άτομα και οι θέσεις τους, το οποίο μπορεί να σκιαγραφήσει ένα αρκετά σημαντικό και αποκαλυπτικό πορτραίτο του ποιοι είμαστε και τι έχουμε κάνει. Σε μια συνέντευξη, ένας από τους συντάκτες της δημοσίευσης του περιοδικού Nature είπε ότι τα metadata δημιουργούν ουσιαστικά ένα “δακτυλικό αποτύπωμα”, που είναι μοναδικό για τον καθένα και εύκολα μπορεί να προσομοιαστεί με ταυτότητά του κάθε ανθρώπου :

imagemetadata1

Χρησιμοποιούμε την αναλογία του δακτυλικού αποτυπώματος”, δήλωσε ο de Montjoye σε μια τηλεφωνική συνέντευξη σήμερα. “Στη δεκαετία του 1930, ο Edmond Λόκαρντ, ένας από τους πρωτοπόρους της εγκληματολογικής επιστήμης, έδειξε ότι κάθε δακτυλικό αποτύπωμα είναι μοναδικό και θα πρέπει να είναι γνωστά 12 σημεία για να το εντοπίσουν. Έτσι, αυτό που κάναμε εδώ είναι ότι πήραμε μια μεγάλης κλίμακας βάση δεδομένων των ιχνών κινητικότητας και ουσιαστικά υπολογίσαμε τον αριθμό των σημείων, έτσι ώστε το 95% των ανθρώπων θα μοναδικό στο σύνολο δεδομένων μας”.

Άλλοι ανακάλυψαν παράλληλα το ίδιο σχεδόν πράγμα. Ο Ethan Zuckerman , ο οποίος πρόσφατα συνδίδαξε μια τάξη με έναν από τους συγγραφείς της αναφερθείσας δημοσίευσης, τον Cesar Hidalgo, έγραψε για το πώς δύο μαθητές στην τάξη, μαζί με τον Hidalgo, δημιούργησαν ένα έργο που ονομάζεται Immersion, η οποία λαμβάνει Gmail metadata (“the just metadata stuff”) και χάρτες από το κοινωνικό σας δίκτυο. Όπως σημειώνει ο Zuckerman, η ειδική του χρήση του προγράμματος Immersion αποκαλύπτει κάποια πράγματα που θα μπορούσαν να αμφισβητηθούν ή να εξελιχθούν σε πολύ επικίνδυνα. Αυτός σχολιάζει ένα σύνολο metadata σαν αμιγώς “προφανή”, το οποίο θα τον κάνει εύκολα αναγνωρίσιμο, αλλά το οποίο κατά πάσα πιθανότητα δεν μπορεί να χαρακτηριστούν ως “αμφισβητήσιμα”. Ωστόσο, ο ίδιος σημειώνει επίσης μερικά πιθανά προβληματικά πράγματα, καθώς :

imagemetadata2

Όποιος με γνωρίζει αρκετά καλά θα μπορούσε να φανταστεί την ύπαρξη αυτών των κοινωνικών δεσμών. Αλλά υπάρχουν και άλλα στοιχεία στο γράφημα που είναι πιο περίπλοκα να αναγνωστούν και δυνητικά πιο ευαίσθητα ζητήματα που σχετίζονται με προσωπικά δεδομένα. Οι κοντινοί μου συνεργάτες από το Media Lab είναι οι φοιτητές μου και το προσωπικό του εργαστηρίου μου – ο Cesar είναι ο μόνος κόμβος του Media Lab (βλέπε γράφημα) που δεν είναι συνδεδεμένος με τον Civic που εμφανίζεται στο γράφημα του δικτύου μου, γεγονός που υποδηλώνει ότι συνεργάζομαι λιγότερο με τους συναδέλφους του Media Lab από ότι θα φανταζόμουν ότι θα συνεργαζόμουν. Θα μπορούσε κανείς μελετήσει τις σχέσεις μου με τους μαθητές μου αν συμβουλευτεί τον όγκο των email που ανταλλάσσω μαζί τους. Θα συμπέρανα ότι τα πρότυπα αυτά έχουν να κάνουν με τα προτιμώμενα κανάλια επικοινωνίας μας, αλλά αυτό δείχνει σίγουρα ποιος απαιτεί και τελικά λαμβάνει την προσοχή μου με επικοινωνία μέσω email. Με άλλα λόγια, η απουσία από ένα κοινωνικό χάρτη είναι τουλάχιστον εξίσου αποκαλυπτική όσο και η παρουσία σε αυτόν.

Παράλληλα, περισσότερο από δύο χρόνια πριν, γράψαμε για το πώς ένας Γερμανός πολιτικός που ονομάζεται Malte Spitz απέκτησε πρόσβαση σε όλα τα metadata που η Deutsche Telekom κατείχε για αυτόν για μια περίοδο έξι μηνών, και στη συνέχεια συνεργάστηκε με τη γερμανική εφημερίδα Die Zeit έτσι ώστε να πραγματοποιήσουν μαζί μια καταπληκτική γραφική απεικόνιση που επιτρέπει να παρακολουθήσει κανείς έξι μήνες της ζωής του, αποκλειστικά μέσω των καταγεγραμμένων metadata του, σε συνδυασμό με δημόσιες πληροφορίες, όπως οι δημοσιεύσεις του στο Twitter. Ενώ όλα αυτά αποκαλύφθηκαν πριν από δύο χρόνια, μόλις πρόσφατα, ο Spitz έγραψε ένα άρθρο στους New York Times σχετικά με το πώς αυτό η φράση “just metadata” σημαίνει εν τέλει ότι είναι δύσκολο να εμπιστεύεται κανείς την κυβέρνηση των ΗΠΑ.imagemetadata3Στη Γερμανία, κάθε φορά που η κυβέρνηση αρχίζει να παραβιάζει τις ατομικές ελευθερίες, η κοινωνία αντιδρά. Λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία μας, εμείς οι Γερμανοί δεν είμαστε διατεθειμένοι να εμπορευθούμε την ελευθερία μας για δυνητικά περισσότερη ασφάλεια. Οι Γερμανοί έχουν βιώσει από πρώτο χέρι τι συμβαίνει όταν η κυβέρνηση γνωρίζει πάρα πολλά για κάποιον πολίτη. Κατά τα τελευταία 80 χρόνια, αρκετοί Γερμανοί έχουν αισθανθεί προδοσία από τους γείτονες τους οι οποίοι ενημέρωσαν την Γκεστάπο για αυτούς και ο φόβος ότι ακόμα και οι καλύτεροι φίλοι τους μπορεί να είναι δυνητικοί πληροφοριοδότες της Στάζι (μυστική αστυνομία της ανατολικής Γερμανίας). Σε πολλά σπίτια είχαν εγκατασταθεί κοριοί παρακολούθησης και εκατομμύρια Γερμανών ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση.

Παρά το γεγονός ότι αυτές οι δύο δικτατορίες, το ναζιστικό και το κομμουνιστικό καθεστώς, έχουν πια σταματήσει να υπάρχουν και τώρα ζούμε σε μια ενιαία και σταθερή “δημοκρατία”, δεν έχουμε ξεχάσει τι συμβαίνει όταν η μυστική αστυνομία και οι μυστικές υπηρεσίες αγνοούν την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας και δίνει σε μικρούς και μεγάλους σε μια κρίσιμη αντίληψη για τα κρατικά συστήματα παρακολούθησης.

Η φράση “Just metadata” δεν είναι “Just” (τίποτα), πέρα από μια μαζική παραβίαση των βασικών δικαιωμάτων της ιδιωτικής μας ζωής.
 

Άλλα άρθρα που μπορεί κάποιος να διαβάσει σχετικά με τα metadata:

Οδηγός για metadata απο τον The Guardian εδώ

Αρθρο του επιστημονικού περιοδικού Nature, με τίτλο “Unique in the Crowd

Tagged with: , , , , , , , , ,
Posted in Άρθρα
One comment on “Don’t worry, we don’t collect your “Data” we only collect “MetaData”
  1. luigi says:

    Κι άλλος ένας σύνδεσμος σχετικά με metadata : https://antiforensics.espivblogs.net/#meta (ελληνικά)